Στις 18 Απριλίου 2020, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο αποφάνθηκε, ύστερα από προσφυγή τριών ατόμων, ότι οι συνθήκες που επικρατούν στη Χίο, την Κω και τη Σάμο συνιστούν απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση και, συνεπώς, αποτελούν παραβίαση του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Η Equal Rights Beyond Borders εκπροσώπησε δύο από τους-τις προσφεύγοντες-ουσες στη Χίο και την Κω.
Ένας άνδρας προχωρημένης ηλικίας έζησε επί μήνες σε μια σκηνή, χωρίς να μπορεί να πλυθεί ή να καλύψει μόνος τις στοιχειώδεις του ανάγκες - και παρόλα αυτά οι ελληνικές αρχές αδιαφόρησαν και τον εγκατέλειψαν μόνο. Μια γυναίκα που επέζησε από σοβαρή σεξουαλική βία φυλακίστηκε για αρκετούς μήνες, στον ίδιο χώρο με άνδρες. Δεν γνώριζε καν τον λόγο για τον οποίο κρατούνταν, καθώς υπήρχε πλήρης έλλειψη ενημέρωσης, και γι' αυτό το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης την παραβίαση του δικαιώματος ενημέρωσης κατά την κράτηση, σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Όταν τελικά αφέθηκε ελεύθερη, δεν υπήρχαν υπηρεσίες υποστήριξης και κατέληξε άστεγη - ζώντας σε μια αυτοσχέδια καλύβα από χαρτόνι που κατέρρεε στον άνεμο και καταστρεφόταν στη βροχή.
"Αυτές οι αποφάσεις του Δικαστηρίου είναι σύντομες, γιατί διαπιστώνουν το αυτονόητο: ότι οι όσοι και όσες μεταναστεύουν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ανθρώπινα όντα, ότι δεν πρέπει να κρατούνται σε στρατόπεδα και να εγκαταλείπονται στην τύχη τους. Το πώς και γιατί κάποιοι επικαλούνται αυτά τα προσφυγικά στρατόπεδα στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ για να περιγράψουν ένα «πρότυπο» για την «επιτυχή μεταρρύθμιση» του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου δεν είναι μόνο άξιον απορίας, αλλά είναι εξίσου αποκαλυπτικό: Η Ευρωπαϊκή Ένωση αδιαφορεί για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και αυτό πρέπει επειγόντως να αλλάξει"
Οι εν λόγω αποφάσεις αποτελούν μια υπενθύμιση. Όσα βίωσαν τα άτομα αυτά δεν μπορούν να αναιρεθούν, η χρηματική αποζημίωση και η διαπίστωση του Δικαστηρίου ότι παραβιάστηκαν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους μπορεί να αποτελούν μια πηγή ικανοποίησης, αλλά πάνω απ' όλα καταδεικνύουν με σαφήνεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αναφαίρετα, ότι πρέπει να προστατεύονται και να αποτελούν πάντοτε την κατευθυντήρια αρχή της κρατικής δράσης. Και όμως, η μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου απαιτεί περισσότερα στρατόπεδα, περισσότερες διαδικασίες στα σύνορα, περισσότερη κράτηση, πράγμα που θα δημιουργήσει ακριβώς τις συνθήκες που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει πλέον χαρακτηρίσει ως εξευτελιστικές ή απάνθρωπες.