Στις 20 Μαρτίου 2016 τέθηκε σε εφαρμογή η Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας.

Τμήμα της συμφωνίας αυτής ήταν ότι η Ελλάδα υποχρεωνόταν να απελαύνει όλους-ες τους-τις αιτούντες-ούσες άσυλο που έφταναν στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου πίσω στην Τουρκία. Βάση για αυτό αποτέλεσε η αναγνώριση της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας και υπέυθυνης για τη διαδικασία ασύλου όλων των ανθρώπων που που έφταναν στα νησιά μέσω της Τουρκίας. Το πώς θα υλοποιούνταν οι επιστροφές, ωτόσο, δεν προσδιορίστηκε. Με τον τρόπο αυτό, τα ευρωπαϊκά Hotspot στα ελληνικά νησιά μετατράπηκαν σε κέντρα κράτησης και απέλασης.

Τον Μάιο του 2016, μια ομάδα νέων δικηγόρων από διαφορετικές “Νομικές Κλινικές” της Γερμανίας (refugee law clinics in Germany) ταξίδεψε στη Χίο με σκοπό να έρθει σε επαφή με συναδέλφους και συναδέλφισσές τους στην Ελλάδα και από κοινού να συζητήσουν και να εκτιμήσουν τις ανάγκες και δυνατότητες οργανωμένης παροχής νομικής βοήθειας στα ελληνικά νησιά. Ανάμεσα στα μέλη της ομάδας ήταν και τα μετέπειτα ιδρυτικά μέλη της Equal Rights Beyond Borders. Κοινή υπήρξε η πεποίθησή τους ότι στα νησιά ήταν απαραίτητη η παροχή υψηλής ποιότητας νομικών υπηρεσιών με τρόπο βιώσιμο και σταθερό, καθώς και ότι μια παρέμβαση που βασίζεται στην ελληνο-γερμανική συνεργασία μπορεί να συμβάλλει από την πλευρά της στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Στον αντίποδα των υπηρεσιών της Ε.Ε., όπως η E.U.A.A. και η Frontex, που εφαρμόζουν το ευρωπαϊκό μόρφωμα των "hotspot" στα νησιά, θα πρέπει να αναπτυχθεί μια αντίρροπη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω της κοινωνίας των πολιτών.

Σύντομα, τα ιδρυτικά μέλη της Equal Rights Beyond Borders κατάφεραν να αποκτήσουν την υποστήριξη της Διακονίας της Γερμανίας και της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Γερμανίας (EKD).

Τον Μάη του 2017 ανοίξαμε το πρώτο μας γραφείο στη Χίο, καθώς εκεί υπήρχε μεγάλη έλλειψη νομικής συνδρομής σε πρόσφυγες. Διαπιστώσαμε ότι στο πεδίο της διαδικασίας οικογενειακής επανένωσης βάσει του Κανονισμού του Δουβλίνου υπήρχε επείγουσα ανάγκη για ελληνο-γερμανική νομική συνεργασία. Το πεδίο αυτό αποτέλεσε το επίκεντρο της δουλειάς της Equal Rights Beyond Borders. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με τους-τις πρόσφυγες και τους-τις αιτούντες-ουσες άσυλο που βρίσκονταν στο ευρωπαϊκό Hotspot.

Η Equal Rights Beyond Borders έχει ήδη καταστεί κάτι περισσότερο από ένα βραχυχρόνιο εγχείρημα. Το 2018 το δίκτυο συνεργασίας δικηγόρων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στην Ελλάδα και τη Γερμανία αναπτύσσεται σταθερά. Ιδιαίτερα ευγνώμονες είμαστε για την υποστήριξη της Επιτροπής Εκκλησιών για τους Μετανάστες στην Ευρώπη (CCME). Επίσης για την οικονομική υποστήριξη του International Refugee Assistance Project (IRAP).

Σε επίπεδο συγκεκριμένων επιτυχιών, το 2018 σημαδεύτηκε από την ίδρυση του δεύτερου γραφείου παροχής νομικής βοήθειας στην Αθήνα, καθώς και από την πρώτη μας επιτυχή στρατηγική δικαστική επίλυση ενώπιον γερμανικού διοικητικού δικαστηρίου σε μια υπόθεση οικογενειακής επανένωσης βάσει Δουβλίνου. Η επιτυχία μας αυτή υπήρξε καθοριστική για το έργο μας στο πεδίο των οικογενειακών επανενώσεων. Αντικείμενο της δικαστικής διαφοράς ήταν το εάν οι αιτούντες και αιτούσες άσυλο που διαμένουν στην Ελλάδα έχουν δικαίωμα να προσφύγουν σε γερμανικά δικαστήρια στην περίπτωση που η Γερμανία απορρίψει το ατομικό τους δικαίωμα στην οικογενειακή επανένωση. Το διοικητικό δικαστήριο  αποφάσισε ότι το θεμελιώδες δικαίωμα της πραγματικής προσφυγής πρέπει να διαφυλάσσεται εντός της επικράτειας της Ε.Ε. Έπειτα από αυτή την απόφαση επιλύουμε επιτυχώς αντίστοιχες υποθέσεις. Μια απόδειξη της σημασίας της στρατηγικής δικαστικής επίλυσης διαφορών.

Την περίοδο αυτή διευρύναμε το πεδίο παρέμβασής μας περιλαμβάνοντας υποθέσεις παράνομης κράτησης, ενώ αυξήθηκαν και οι προσφυγές μας στο Ευρωπαϊκο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Το 2019 ανοίξαμε το γραφείο μας στο Βερολίνο. Οι συνάδελφισσες-οι εκεί επικεντρώνονται στους τομείς της αναζήτησης χορηγών και χρηματοδότησης, της οργάνωσης και διαχείρισης της επικοινωνίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, της επιμελητείας και του λογιστηρίου, καθώς και του γενικότερου συντονισμού του έργου μας

Το γραφείο Βερολίνου έχει την ευθυνη των διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης. Το πεδίο αυτό πέρα από τις επιστημονικές δημοσιεύσεις υποστηρίζεται με τη διεξαγωγή εργαστηρίων και σεμιναρίων κατάρτισης.

Στην αρχή του 2020, έπειτα από την ανακοίνωση του τούρκου προέδρου ότι θα “άνοιγε τα σύνορα” επιτρέποντας σε “εκατομμύρια πρόσφυγες" να φτάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα "κλείνοντας" τα σύνορα. Το προσφυγικό δίκαιο "ανεστάλη".

Επιπλεόν βρεθήκαμε αντιμέτωπες-οι με τις συνέπειες της πανδημίας του Covid-19. Η πανδημία έδωσε χώρο σε πολιτικές απομόνωσης και διακρίσεων, οι συνέπειές των οποίων ήταν καταστροφικές για τα δικαιώματα των ανθρώπων στα προσφυγικά στρατόπεδα στην Ελλάδα. Το έργο της συνηγορίας παρεμποδίστηκε σημαντικά από τις πολιτικές αυτές.

Το 2020 είχαμε ωστόσο και ορισμένες σημαντικές επιτυχίες. Στο Βερολίνο ξεκινήσαμε ένα νέο πρόγραμμα σε συνεργασία με το IRAP, το οποίο αφορά υποθέσεις οικογενειακής επανένωσης και χρηματοδοτείται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Με το πρόγραμμα αυτό επεκτείναμε για πρώτη φορά το έργο μας εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εστιάζοντας σε υποθέσεις ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ανατολική Αφρική και τη Μέση Ανατολή που αιτούνται την επανένωσή τους με μέλη των οικογενειών τους στη Γερμανία.

Τον Ιανουάριο του 2021 ανοίξαμε το γραφείο μας στην Κω. Στην Κω η διοικητική κράτηση ήταν μια παγιωμένη και συστηματική πρακτική και μετά το ξέσπασμα της πανδημίας επεκτάθηκε ακόμη περισσότερο.

Την περίοδο αυτή η πρόσβαση στο άσυλο έγινε ακόμη δυσκολότερη. Οι παράνομες επναπροωθήσεις (push-back) και η βία στα σύνορα αυξήθηκαν σημαντικά και η κατάσταση των αιτούντων-ουσών άσυλο και των προσφύγων επιδεινώθηκε περαιτέρω.

Με τη συνεργασία της #LeaveNoOneBehind, το γραφείο της Αθήνας ανέλαβε την ανάδειξη  του συστημικού προβλήματος των αναξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης στα προσφυγικά στρατόπεδα. Η προσέγγιση μας συμπεριέλαβε πέρα από τους-τις αιτούντες-ούσες άσυλο και άτομα που τους έχει χορηγηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας.

Προκειμένου να υποστηρίξουμε τους ανθρώπους στους οποίους έχει χορηγηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα, ξεκινήσαμε να καταγράφουμε τις συνθήκες διαβίωσης και να εκπροσωπούμε στα γερμανικά δικαστήρια ανθρώπους που υπέβαλαν εκ νέου αίτηση ασύλου στη Γερμανία, μετά την αναγνώρισή τους από την Ελλάδα.

Το 2022, ενισχύσαμε τη δράση μας γύρω από το ζήτημα της κράτησης και την επεκτείναμε στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Με την επέκταση της εφαρμογής του μηχανισμού της Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας, η συστηματική κράτηση αυξήθηκε και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ταυτόχρονα, άνοιξε στην Κω η χρηματοδοτούμενη από την Ε.Ε. Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή (ΚΕΔ), στην οποία περιλαμβάνεται ένας χώρος μαζικής κράτησης.

Η σκλήρυνση της πολιτικής και το γεγονός ότι η Τουρκία πλέον δεν " δέχεται επιστροφές" συνεπάγεται ότι άνθρωποι κρατούνται για αόριστο χρονικό διάστημα υπό απάνθρωπες συνθήκες.

Το 2022, επεκτείναμε το έργο μας αναλαμβάνοντας ένα πρόγραμμα σχετικά με τη σεξουαλική και έμφυλη βία. Το γραφείο μας στη Χίο αναλαμβάνει πιο στοχευμένα πλέον την εκπροσώπηση γυναικών που έχουν επιβιώσει από τέτοιου είδους βία. Επιπλέον το πρόγραμμα αυτό πλαισιώνεται και υποστηρίζεται επιστημονικά.

Γενικότερα, τη χρονιά αυτή το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα συνέχισε να επιδεινώνεται. Εκτός από τον νόμο που επιβάλλει εκτός νόμου υποχρεώσεις και περιορισμούς για την εγγραφή στο μητρώο των ΜΚΟ, και τον οποίο αντιπαλέυουμε στο ανώτατο δικαστήριο μαζί με την εταίρο μας HIAS, αυξανόμενη υπήρξε η γενικότερη τάση ποινικοποίησης του έργου των ΜΚΟ.