Από τις αρχές του 2020 διευρύναμε την παρέμβασή μας σε υποθέσεις οικογενειακής επανένωσης από χώρες εκτός της ΕΕ, στο πλαίσιο ενός νέου προγράμματος. Επικεντρωθήκαμε στην υποστήριξη οικογενειών των οποίων οι συγγενείς βρίσκονται στην Ανατολική Αφρική ή τη Μέση Ανατολή. Το έργο υλοποιείται σε στενή συνεργασία με τον εταίρο μας International Refugee Assistance Project (IRAP). Οι υποθέσεις παραπέμπονται κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, σε εμάς μέσω του προγράμματος οικογενειακής επανένωσης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Κεντρική Μεσόγειο. Στο πλαίσιο του προγράμματος παρέχουμε νομική συνδρομή ιδίως σε ευάλωτα παιδιά και νέους που βρίσκονται σε τρίτες χώρες εκτός της ΕΕ και επιθυμούν να επανενωθούν με τα μέλη της οικογένειάς τους που έχουν λάβει διεθνή προστασία στη Γερμανία.
Η έλλειψη επίσημων εγγράφων αναδείχθηκε αμέσως ως το βασικό πρόβλημα κατά τη διαδικασία οικογενειακής επανένωσης, ιδίως όσον αφορά την περιοχή της Ανατολικής Αφρικής. Η πλειονότητα των οικογενειών δεν διαθέτει τα έγγραφα που απαιτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο των διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης. Σε σύγκριση με τη Γερμανία άλλα κράτη μέλη της ΕΕ είναι πιο ευέλικτα αποδεχόμενα την υποβολή εναλλακτικών αποδεικτικών εγγράφων, ωστόσο στη Γερμανία η έλλειψη εγγράφων οδηγεί συχνά στην απόρριψη των αιτήσεων οικογενειακής επανένωσης. Από την πρακτική αυτή πλήττονται ιδιαίτερα οικογένειες από την Ερυθραία και τη Σομαλία. Είναι ευρύτερα αποδεκτό ότι η Σομαλία δεν διαθέτει λειτουργικό σύστημα παροχής επίσημων εγγράφων. Στην περίπτωση της Ερυθραίας ωστόσο οι γερμανικές αρχές θεωρούν ότι είναι δυνατή και ευλογη η προσκόμιση επίσημων έγγραφων, απαίτηση που αποκλίνει σημαντικά από τις εμπειρίες των οικογενειών από την Ερυθραία, οι οποίες συντίνουν ότι η εκ των υστέρων έκδοση επίσημων εγγράφων είναι συχνά αδύνατη ή/και συνδέεται με παράλογους όρους.
Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί ποια επίσημα έγγραφα είναι δυνατό να ληφθούν αναδρομικά από τις αρχές της Ερυθραίας και ποιες προϋποθέσεις πρέπει να σε κάθε περίπτωση πληρούνται. Στην κατεύθυνση αυτή η Equal Rights Beyond Borders σε συνεργασία με τη διεθνή οργάνωση International Refugee Assistance Project (IRAP), προχώρησαν σε εμπειρογνωμοσύνη ώστε να διευκρινίστούν ενδελεχώς τα ζητήματα αυτά.
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ερυθραία δεν διαθέτει ένα λειτουργικό σύστημα έκδοσης εγγράφων όπως ορισμένες φορές της αποδίδεται. Αντίθετα, πολλές φορές σημαντικά βιωτικά γεγονότα (όπως γεννήσεις ή γάμοι) παραμένουν επισήμως ατεκμηρίωτα. Η αναδρομική προμήθεια εγγράφων συνδέεται με την καταβολή του λεγόμενου "φόρου διασποράς" και την υπογραφή της λεγόμενης "δήλωσης μετανοίας". Καίτοι αυτό είναι ευρύτερα γνωστό, η εμπειρογνωμοσύνη αποκαλύπτει ότι η είσπραξη του φόρου διασποράς είναι αυθαίρετη και καταχρηστική. Για παράδειγμα, και σε αντίθεση με τη νομοθεσία της Ερυθραίας, υποχρεούνται να καταβάλλουν τον φόρο διασποράς και οι δικαιούχοι κοινωνικής πρόνοιας.
Ένα άλλο σημαντικό εύρημα της εμεπιρογνωμοσύνης σχετίζεται με τις αναφορές προσφύγων από τρίτες χώρες της Ανατολικής Αφρικής που βρίσκονται στην Ερυθραία, όπως από το Σουδάν ή την Κένυα. Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, οι προξενικές αρχές της Ερυθραίας στις χώρες αυτές αρνούνται την παροχή υπηρεσιών σε Ερυθραίους-ες πρόσφυγες που αδυνατούν να αποδείξουν ότι εγκατέλειψαν την Ερυθραία πριν την ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ της Ερυθραίας και της Αιθιοπίας τον Ιούνιο του 2018. Τα άτομα αυτά βρίσκονται σε πλήρη αδυναμία απόκτησης επίσημων εγγράφων.
Επιπλέον, η εμπειρογνωμοσύνη ρίχνει φως στην ειδική περίπτωση των ασυνόδευτων ανηλίκων που παραμένουν σε τρίτες χώρες προκειμένου να συνεχίσουν από εκεί τις διαδικασίες οικογενειακής επανένωσης. Οι γερμανικές αρχές υποθέτουν ότι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες μπορούν να λάβουν χωρίς πρόβλημα επίσημα έγγραφα από τις διπλωματικές αποστολές της Ερυθραίας στο εξωτερικό. Αντιθέτως, η εμπειρογνωμοσύνη δείχνει ότι αυτό δεν προβλέπεται καν στη νομοθεσία της Ερυθραίας και, σύμφωνα με αναφορές προσφύγων, είναι πρακτικά αδύνατο.
Οι διαπιστώσεις αυτές απαιτούν την επείγουσα επανεξέταση των διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης της Ερυθραίας, τόσο από τα αρμόδια προξενεία όσο και από τα δικαστήρια των κρατών μελών της ΕΕ.