Από την έναρξη λειτουργίας του γραφείου μας στην Κω τον Ιανουάριο του 2021, η Equal Rights Beyond Borders έχει δημοσιεύσει δύο εμπεριστατωμένες εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή του μέτρου της κράτησης μεταναστών στην Κω, όπου εντός της Κλειστής Ελεγχόμενης Δομής (ΚΕΔ) λειτουργεί το μοναδικό Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης (ΠΡΟΚΕΚΑ) στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Με την τρίτη έκθεσή μας παρέχουμε αναλυτική ενημέρωση για τις αλλαγές κατά το 2023 στο νομικό πλαίσιο που διέπει την κράτηση, τις πρακτικές και τις πολιτικές κράτησης, τις συνθήκες διαβίωσης και την εφαρμογή και εξέλιξη πρακτικών κράτησης εκτός του ΠΡΟΚΕΚΑ. Για την τεκμηρίωση των συμπερασμάτων μας, η Equal Rights Beyond Borders πραγματοποίησε 13 συνεντεύξεις με κρατούμενους-ες μετανάστες-ριες, από τον Ιανουάριο έως τον Δεκέμβριο του 2023, και ανέλυσε περισσότερους από δώδεκα φακέλους υποθέσεων.
Παρότι ο αριθμός των ατόμων που κρατούνται στο ΠΡΟΚΕΚΑ έχει μειωθεί σημαντικά από τότε που δημοσιεύσαμε την πρώτη μας έκθεση, η παρούσα έκθεση διαπιστώνει ότι οι μετανάστες που κρατούνται στην Κω εξακολουθούν να υπόκεινται σε άθλιες συνθήκες και υποβαθμισμένη νομική προστασία. Οι αρχές συνεχίζουν να εφαρμόζουν την πρακτική της αυτόματης επιβολής κράτησης σε ορισμένες ομάδες απορριφθέντων αιτούντων-ουσών άσυλο, παρότι δεν υφίσταται βάσιμη προοπτική επιστροφής τους στην Τουρκία. Αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με τις συνθήκες κράτησης σε χώρους που παραπέμπουν σε φυλακή, αποτελούν σημαντική απειλή για την ψυχική υγεία των αιτούντων-ουσών άσυλο και διαμορφώνουν μια συνολικά απαράδεκτη κατάσταση για τους-τις αιτούντες-ούσες άσυλο, στην οποία παραβιάζονται τα θεμελιώδη δικαιώματά τους.
Όπως έχουμε επισημάνει τα τελευταία τρία χρόνια, οι πρακτικές κράτησης στην Κω παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα των μεταναστριών και μεταναστών και ιδιαίτερα το δικαίωμα στην ελευθερία. Επιπλέον, παρά τη μείωση των κρατουμένων στο ΠΡΟΚΕΚΑ, η προσέγγιση της κράτησης στο ΠΡΟΚΕΚΑ της Κω παραμένει μια μικρογραφία της προσέγγισης της κράτησης στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές (ΚΕΔ) στα άλλα νησιά του Αιγαίου και ευρύτερα στην ΕΕ. Προς το τέλος της περιόδου αναφοράς υπήρξε μια απότομη αύξηση των αφίξεων αιτούντων άσυλο στις ακτές της Κω, και παρότι ο αριθμός των κρατουμένων ατόμων στο ΠΡΟΚΕΚΑ διατηρήθηκε σε χαμηλά επίπεδα, η κράτηση εντός της ΚΕΔ επιβλήθηκε και σε αιτούντες-ούσες άσυλο που βρίσκονταν στα διάφορα στάδια της διαδικασίας ασύλου, ιδιαίτερα σε νεοαφιχθέντες-είσες, οι οποίοι-ες αντιμετωπίζουν την de facto κράτηση όσο περιμένουν την καταγραφή τους.
Καθώς οι πρακτικές κράτησης εξαπλώνονται στις ΚΕΔ και νέες ΚΕΔ χτίζονται σε άλλα νησιά του Αιγαίου, η Equal Rights διατυπώνει για άλλη μια φορά σοβαρούς προβληματισμούς σχετικά με το αν η Ελλάδα -και η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά- είναι προετοιμασμένη και πρόθυμη να ανταποκριθεί στις θεμελιώδεις ανάγκες των αιτούντων άσυλο που φτάνουν στις ακτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
“Αυτό [το ΠΡΟΚΕΚΑ] δεν είναι μέρος για να ζουν άνθρωποι και δεν μπορούμε να μιλήσουμε για αυτό στην αστυνομία ή να κάνουμε οτιδήποτε. Οι συνθήκες μόνο μας ανάγκασαν να είμαστε εδώ.” — Soloman, αιτών άσυλο, κρατούμενος στο ΠΡΟΚΕΚΑ της Κω.
Διαβάστε την έκθεση στα αγγλικά εδώ.