Η πλήρης απόφαση μπορεί να βρεθεί εδώ.
Τα δύο αδέλφια έφτασαν από την Τουρκία στην Ελλάδα με βάρκα τον Μάρτιο του 2022 και υπέβαλαν αίτηση ασύλου στη Λέρο. Οι αιτήσεις τους απορρίφθηκαν με την αιτιολογία ότι η Τουρκία αποτελεί για αυτούς "ασφαλή τρίτη χώρα" και στη συνέχεια τέθηκαν υπό κράτηση και μεταφέρθηκαν στο Προ-αναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης της Κω. Τον Ιούνιο, η Equal Rights Beyond Borders κατέθεσε αντιρρήσεις κατά της κράτησής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου της Ρόδου με το σκεπτικό ότι δεν δύναται να επιστραφούν στην Τουρκία. Το Δικαστήριο δέχθηκε τον ισχυρισμό ότι η κράτησή τους ήταν παράνομη, αλλά διέταξε την παραμονή των εντολέων μας υπό κράτηση έως ότου προσκομίσουν βεβαίωση μόνιμης κατοικίας στην Κω - μια σαφής παρανόηση του νόμου και καταφανώς παράνομη απόφαση.
Το ελληνικό και το ευρωπαϊκό δίκαιο επιτρέπουν στους αιτούντες-ούσες άσυλο να υποβάλουν μεταγενέστερη (δεύτερη) αίτηση, εφόσον είναι σε θέση να παρουσιάσουν επιπλέον λόγους για την παροχή διεθνούς προστασίας. Με την απόφαση ως νέο στοιχείο, καταθέσαμε εκ μέρους των δύο αδερφών μεταγενέστερες αιτήσεις τον Αύγουστο. Υποστηρίξαμε ότι οι αρχές οφείλουν να εξετάσουν την ουσία των αιτημάτων ασύλου τους, διότι, με βάση την απόφαση του Δικαστηρίου, καθίσταται σαφές ότι δεν δύναται να επιστραφούν στην Τουρκία.
Η Υπηρεσία Ασύλου της Κω δέχτηκε τα επιχειρήματά μας και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι:
"Μετά από συγκριτική και συνολική εξέταση των λόγων που επικαλείται ο αιτών στην αίτησή του για διεθνή προστασία [...] οι ισχυρισμοί μπορούν να θεωρηθούν νέοι και ουσιαστικοί. Ειδικότερα, δεδομένης της ύπαρξης της απόφασης του - Διοικητικού Δικαστηρίου Ρόδου με την οποία, βάσει της εξατομικευμένης απόφασης, γίνεται δεκτό ότι ο αιτών δεν μπορεί να επιστραφεί στην Τουρκία, καθώς δεν πραγματοποιούνται επιστροφές και η μεταγενέστερη αίτηση θα πρέπει να θεωρηθεί παραδεκτή, καθώς οι ισχυρισμοί που προβάλλει ο αιτών είναι νέοι και ουσιαστικοί (αδυναμία επιστροφής στην Τουρκία) και η αίτησή του θα πρέπει να εξεταστεί επί της ουσίας, λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο [...]. 91, παρ. 5 4939/2022."
Η κράτηση των εντολέων μας άρθηκε τελικά την περασμένη εβδομάδα, ενώ τους χορηγήθηκε προσφυγικό καθεστώς.
Οι δύο αυτές υποθέσεις σηματοδοτούν την πρώτη φορά που η Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου στην Κω - και, εξ όσων γνωρίζουμε, οπουδήποτε στην Ελλάδα - αναγνώρισε ότι οι αιτούντες-ούσες άσυλο που δεν δύναται να επιστραφούν στην Τουρκία έχουν το δικαίωμα οι υποθέσεις τους να εξεταστούν λεπτομερώς και επί της ουσίας. Στη διάρκεια των δύο και πλέον ετών κατά τα οποία δεν πραγματοποιήθηκαν επιστροφές στην Τουρκία, υπήρξαν πολλές εκκλήσεις από δικηγόρους, συνηγόρους και ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ωστέ η Ελλάδα να διασφαλίσει ότι οι αιτούντες-ούσες άσυλο που υπόκεινται στη διαδικασία της "ασφαλούς τρίτης χώρας" θα έχουν πλήρη πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, σύμφωνα με το ελληνικό και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Μέχρι σήμερα η Υπηρεσία Ασύλου αρνούταν να το εφαρμόσει με εξαίρεση όσους-ες βρίσκονταν εκτός Τουρκίας για περισσότερο από ένα έτος. Η πρακτική αυτη αγνοεί τις σαφείς προβλέψεις του νόμου και οδηγεί πολλούς ανθρώπους σε ένα νομικό κενό που τους καθιστά ευάλωτους ως προς τη στέγαση, την εργασιακή εκμετάλλευση και την παράνομη κράτηση. Σήμερα έχουμε επιτέλους μια απόφαση που επικυρώνει αυτό που ήταν από την αρχή σαφές: στο βαθμό που δεν πραγματοποιούνται επιστροφές, οι αιτούντες-ούσες άσυλο πρέπει να έχουν πλήρη πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους ή το πότε έφυγαν από την Τουρκία.
Οι αποφάσεις αυτές αποτελούν ένα θετικό πρώτο βήμα στον ευρύτερο αγώνα για την αμφισβήτηση των παράνομων διαδικασιών της "ασφαλούς τρίτης χώρας". Θα πρέπει όμως να συνοδευτούν από μια πραγματική αλλαγή στις πρακτικές που ακολουθούνται. Εκτιμούμε το γεγονός ότι αναγνωρίστηκε το προσφυγικό καθεστώς στους εντολείς μας και ότι άρθηκε η κράτησή τους, αλλά δεν θα έπρεπε να είχαν απορριφθεί και κρατηθεί εξαρχής, καθώς η κράτησή αποτελεσε μια μεγαλή σωματική και ψυχική πιβάρυνση. Μια παράνομη πρακτική που δεν διορθώνεται παρά μόνον αν δικηγόροι παρέμβουν σε μεμονωμένες περιπτώσεις, εξακολουθεί να πλήττει τα θεμέλια της ΕΕ και να υποβιβάζει τους ανθρώπους σε αντικείμενα μιας αποτρεπτικής πολιτικής. Και αυτό πρέπει άμεσα να σταματήσει.